Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa jest najlepiej przebadaną metodą redukującą obrzęki. Jej działanie jest udowodnione i z powodzeniem szeroko stosowane. Składa się na nią kilka elementów. Każdy z nich spełnia określoną rolę i jest nieodzowną częścią terapii. Cały sens polega właśnie na kompleksowości, czyli stosowaniu wszystkich składowych. Leczenie obrzęku jest wypadkową działań wszystkich elementów łącznie.
Do tych elementów należą:
Terapia obrzękowa – w obrzęku limfatycznym dochodzi często do zwłóknień, tkanki robią się twarde, ograniczając ruchy w stawach i powodując dyskomfort. Dlatego najpierw wykonujemy mocniejsze chwyty, aby rozluźnić takie miejsca. Ponadto pracujemy nad bliznami, tak aby były one przesuwalne i elastyczne.
Manualny drenaż limfatyczny – MDL – jest nieodzowny w odprowadzeniu nadmiaru chłonki. To przyjemna część terapii, bardzo relaksacyjna dla pacjenta i zdecydowanie niebolesna. Drenaż limfatyczny rozpoczynamy od udrożnienia węzłów chłonnych. Następnie wykonujemy delikatne chwyty drenażowe w kierunku istniejących węzłów. U pacjentów onkologicznych, u których usunięto którąś grupę węzłów, zmieniamy fizjologiczną drogę odpływu. I tak np. u kobiet po mastektomii, drenaż wykonujemy w kierunku węzłów chłonnych pachowych, ale tych po drugiej stronie lub do węzłów pachwinowych.
Kompresja – terapia uciskowa – w początkowej fazie polega na bandażowaniu a następnie na noszeniu uciskowego rękawa lub pończochy. Jest nieodzowna w pracy z obrzękiem.
Gimnastyka – dzięki niej uruchamiamy pompę mięśniową, zwiększając tym fizjologiczny odpływ z tkanek. Pełny jej efekt uzyskujemy w połączeniu z kompresją. Bandaże są „dodatkową” powięzią, która ogranicza przestrzeń dla pracujących mięśni. W związku z tym płyny, które nie są ściśliwe muszą ulec odpłynięciu.
Terapia oddechowa – wykonywana w połączeniu z ćwiczeniami. Jej sens polega na wykorzystywaniu ciśnienia abdominalnego (brzusznego) oraz torakalnego (w klatce piersiowej) dla ułatwienia odpływu limfy z obrzękniętej okolicy zgodnie z zasadą przepływu od większego ciśnienia do mniejszego.
Pielęgnacja skóry – dbałość o skórę jest bardzo ważna ze względu na utrzymanie jej elastyczności i zapobieganie podrażnieniom i stanom zapalnym.
Informacje dla pacjenta – pacjent musi być poinformowany o czynnikach nasilających obrzęk, o tym czego powinien unikać i jak dbać o opuchniętą kończynę. Ponadto powinien być poinformowany o możliwościach terapii.
Praca z obrzękiem limfatycznym przynosi pozytywne efekty, ale nie jest to łatwe. Wymaga wiele wysiłku, cierpliwości i samozaparcia zarówno ze strony masażysty, fizjoterapeuty jak i klienta/pacjenta. Warto tę pracę podjąć, ponieważ dzięki niej możliwe jest normalne funkcjonowanie.
Manualny drenaż limfatyczny dostosowany do obrzęku + bandażowanie